Wat is groene energie? Welke soorten zijn er?

Je hebt het vast wel eens gehoord: "Ik heb groene stroom." Maar wat betekent dat eigenlijk? En waarom zou je ervoor kiezen? In een wereld waar we steeds bewuster worden van ons milieu-impact, is het belangrijk te begrijpen wat groene energie werkelijk inhoudt.

Groene energie: de basis uitgelegd

Groene energie, ook wel duurzame energie genoemd, is energie die wordt opgewekt uit bronnen die zich van nature aanvullen. Denk aan zonlicht, wind, water en biomassa. Het grote verschil met traditionele energie? Deze bronnen raken nooit op en belasten het milieu veel minder.

Het tegenovergestelde is 'grijze energie' - energie uit fossiele brandstoffen zoals aardgas, steenkool en olie. Deze brandstoffen zijn eindig en hun verbranding veroorzaakt CO2-uitstoot die bijdraagt aan klimaatverandering.

Interessant detail: aan de elektriciteit zelf kun je niet zien of het groen of grijs is. Een groene kilowattuur ziet er precies hetzelfde uit als een grijze. Het verschil zit in de manier waarop de energie is opgewekt.

De vijf belangrijkste soorten groene energie

Zonne-energie: kracht van de zon

Zonnepanelen vangen zonlicht op en zetten dit om in elektriciteit. Nederland kreeg in 2024 ongeveer 22 miljard kWh aan elektriciteit uit zonne-energie - een groei van 11% ten opzichte van het jaar ervoor. Halverwege 2024 lag 42% van alle zonnepanelen op of bij woningen, de rest bij bedrijven.

Zonne-energie heeft twee grote voordelen: de zon schijnt gratis en het systeem werkt geruisloos. Het nadeel? Op bewolkte dagen en 's nachts wordt er geen energie opgewekt, dus je hebt een back-up nodig.

Windenergie: wind vangt je op

Windturbines zetten bewegende lucht om in elektriciteit. In 2024 leverde wind in Nederland 33 miljard kWh aan groene stroom - 13% meer dan in 2023. Vooral windparken op zee presteren goed, met een groei van 32% naar 15 miljard kWh.

Wind is vooral interessant omdat het ook 's nachts kan waaien, in tegenstelling tot zonne-energie. Maar wind is wel onvoorspelbaar - soms waait het hard, soms helemaal niet.

Waterkracht: de kracht van stromend water

Nederland heeft vier middelgrote waterkrachtcentrales: Alphen/Lith, Linne, Maurik en Hagestein. In 2024 produceerden deze 104 gigawattuur - genoeg voor ongeveer 31.450 huishoudens.

Waterkracht is betrouwbaar omdat rivieren constant stromen, maar de mogelijkheden in Nederland zijn beperkt door ons vlakke landschap.

Biomassa: energie uit natuurlijke materialen

Biomassa ontstaat door organisch materiaal zoals hout, mest, of GFT-afval te verbranden of te vergisten. In 2024 daalde de stroomproductie uit biomassa wel met 6%, vooral omdat er minder biomassa werd bijgestookt bij elektriciteitscentrales.

Het voordeel van biomassa is dat het CO2-neutraal kan zijn: de CO2 die vrijkomt bij verbranding, was kort daarvoor door de planten opgenomen uit de lucht.

Aardwarmte: warmte uit de diepte

Aardwarmte haalt warmte uit de grond - vanaf 500 meter diepte of dieper. Het afgekoelde water gaat terug de grond in en kan later opnieuw gebruikt worden. Het grote voordeel? Aardwarmte is altijd beschikbaar, ongeacht weer of seizoen.

In Nederland wordt aardwarmte vooral gebruikt voor het verwarmen van kassen en sommige woonwijken.

Groen gas: het duurzame alternatief voor aardgas

Naast groene stroom bestaat er ook groen gas. Dit wordt gemaakt door biogas - ontstaan uit mest, slib of GFT-afval - op te waarderen tot dezelfde kwaliteit als aardgas. In 2023 werd er 280.200.000 m³ groen gas geproduceerd in Nederland, een groei van 22% ten opzichte van 2022.

Er is ook CO2-gecompenseerd gas. Dit is gewoon aardgas, maar de CO2-uitstoot wordt gecompenseerd door bijvoorbeeld bossen aan te planten of te investeren in duurzame projecten.

Interessante ontwikkeling: vanaf 2026 geldt er mogelijk een bijmengverplichting voor groen gas. Energieleveranciers moeten dan groen gas bijmengen bij aardgas, oplopend naar 20% groen gas in 2030.

Hoe herken je écht groene energie?

Hier wordt het interessant. Niet alle "groene energie" is even groen. Energieleveranciers moeten hun claims kunnen bewijzen met certificaten - de zogenaamde 'Garanties van Oorsprong'. Deze certificaten bewijzen dat de energie werkelijk duurzaam is opgewekt.

Maar hier komt een addertje onder het gras: deze certificaten zijn verhandelbaar. Een Nederlandse energieleverancier kan certificaten kopen van een Noorse waterkrachtcentrale en vervolgens "groene stroom" verkopen, zonder zelf ook maar één windmolen te hebben.

Op het stroometiket van je energieleverancier kun je zien waar jouw stroom vandaan komt. Dit etiket krijg je jaarlijks en staat vaak bij je jaarafrekening.

Nederlandse groene energie: waar staan we?

Nederland haalt momenteel ongeveer de helft van zijn elektriciteit uit groene bronnen. Het doel voor 2030 is ambitieus: 70% van alle elektriciteit en minimaal 37% van alle energie uit hernieuwbare bronnen.

De groei gaat snel. In 2024 steeg zonne-energie met 11% en windenergie met 13%. Vooral windparken op zee laten indrukwekkende groei zien. Maar we hebben nog een lange weg te gaan om onze klimaatdoelen te halen.

Groene energie en jouw energiecontract

Wanneer je een energiecontract afsluit, kun je kiezen voor groene energie. De meeste Nederlandse huishoudens doen dit al - bijna tweederde neemt groene stroom af. Maar let op: groene energie is niet automatisch duurder dan grijze energie. Door subsidies en de schaalvoordelen van groene opwekking zijn de prijzen vaak vergelijkbaar.

Bij het kiezen van een energiecontract kun je verschillende niveaus van "groen" tegenkomen:

• 100% groene stroom uit Nederland (het groenste)
• Groene stroom met buitenlandse certificaten
• CO2-gecompenseerde energie
• Een mix van groene en grijze energie

De toekomst van groene energie

De komende jaren gebeurt er veel op het gebied van groene energie. Grote windparken op zee komen erbij, zonnepanelen worden steeds goedkoper, en er wordt volop geëxperimenteerd met waterstof als nieuwe vorm van groene energie.

Ook jij kunt bijdragen: zonnepanelen op je eigen dak, kiezen voor een groene energieleverancier, of investeren in energiebesparende maatregelen. Elke kilowattuur groene energie die we meer gebruiken, is een stap richting een duurzamere toekomst.

De keuze ligt bij jou

Wist je dat 78% van de Belgen vastzit in contracten die niet bij hun situatie passen? Dit geldt ook voor groene energie. Veel mensen kiezen voor "groene stroom" zonder te weten wat ze precies krijgen of of het wel bij hun waarden en budget past.

De slimste keuze is niet altijd de groenste of de goedkoopste, maar wel degene die perfect aansluit bij jouw situatie. Wil je écht Nederlandse groene stroom? Vind je CO2-compensatie ook oké? Hoeveel extra ben je bereid te betalen voor echte duurzaamheid?

Stop met gokken, start met slim kiezen. Bij SlimKiezen helpen onze experts je ontdekken welke vorm van groene energie het beste bij jouw waarden en situatie past. Want groene energie moet niet alleen goed zijn voor het milieu, maar ook passen bij jouw leven en budget.

De energietransitie is al bezig. De vraag is niet of we overstappen op groene energie, maar hoe we dat het slimste doen. En die keuze is persoonlijk - net zo uniek als jij bent.

SlimKiezen: De energiekeuze die bij jou past. Want duurzaam moet ook slim zijn.

‍